Từ bài Sa hành đoản ca (Bài ca ngắn đi trên bãi cát ) em có suy nghĩ gì về lối học thi cử của ngày xưa và ngày nay

Dưới đây là bài làm em có suy nghĩ gì về lối học thi cử của ngày xưa và ngày nay từ bài Sa hành đoản ca (Bài ca ngắn đi trên bãi cát ) mà wikisecret tổng hợp hy vọng bạn sẽ có bài làm thật tốt.

Video Bài ca ngắn đi trên bãi cát

Từ bài Sa hành đoản ca (Bài ca ngắn đi trên bãi cát ) em có suy nghĩ gì về lối học thi cử của ngày xưa và ngày nay

Hướng dẫn

DÀN Ý em có suy nghĩ gì về lối học thi cử của ngày xưa và ngày nay

I. Mở bài:

– Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và tư tưởng của nhà thơ qua tác phẩm.

II. Thân bài:

1: Bãi cát dài lại bãi cát dài,

Đi một bước như lùi một bước.

Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,

Lữ khách trên đường nước mắt rơi)

—-> Tác giả đã mượn hình ảnh con người như bị sa lầy trong những bãi cát dài, Cao Bá Quát muốn phê phán sự trì trệ, nặng nề trong kiểu giáo dục hiện thời. Bài thơ hé mở những cảm nhận bước đầu của Cao Bá Quát về sự cần thiết của việc đổi mới giao dục qua cái nhìn chán ghét lối học cũ, học chỉ để mưu cầu danh lợi.

2: Không học được tiên ông phép ngủ

Trèo non lội suối giận khôn vơi

Xưa nay phường danh lợi

Bôn tẩu trên đường đời

Đầu gió đưa meng thơm quán rựơu

Người xây vô số tình bao người

—> Có vẻ rời rạc không gắn bó nhưng thực chất là một liên kết logic chặt chẽ. Danh lợi (chỉ việc học, thi cử để đạt tới 1 vị trí trong chốn quan trướng) chính là khái niệm sâu chuỗi toàn bộ đoạn thơ. Hai câu thơ “không…. khôn vơi” thể hiện nỗi chán nản của nhà thơ vì tự mình phải hành hạ mình để đuổi theo công danh. Trong khi đó bón câu thơ còn lại nói về cảm dỗ của chuyện công danh đối với đời người.

3: Cát dài cát dài tính sao đây?

Đường bằng chẳng thấy, đường hiểm lắm.

Nghe ta hát khúc ca bí lối,

Phía bắc núi Bắc núi vạn tầng,

Phía nam núi Nam sóng vạn lớp.

Cớ sao anh vẫn trơ trên cát?

—-> tâm trạng của tác giả khi đi trên bãi cát là chán nản, mệt mỏi rã rời. Tầm tư tưởng cao rộng của nhà thơ chính là ở chỗ đã nhận ra tính chất vô nghĩa của lỗi học khoa cử, của con đường công danh theo lỗi cũ. Người đi trên cát sa lầy vào trong cát chẳng khác nào mỗi công danh, bỏng lộc giống như cái bả lôi kéo người, làm sao cho con người mê muội. Nhìn thấy con đường đi nào khác, song Cao Bá Quát đã thấy không thể cứ đi trên bãi cát danh lợi đó mãi được.

4: Liên hệ

– Một trong những lỗi lầm lớn của Khoa cử là quá trọng đãi những người thi đỗ, vô hình trung tạo ra hạng người học chỉ vụ lấy đỗ, còn đạo nghĩa trong kinh sách thì không mấy quan tâm đến.

– Ngày nay: Việc học và thi cũng không kém phần áp lực. Đặc biệt các bậc phụ huynh luôn muốn con mình làm sao phải hơn hẳn người khác. Nguyên nhân chính ở đây là xã hội tuy đổi mới nhưng vẫn coi trọng quá nhều vào bằng cấp. Chúng ta đều biết, “chủ nghĩa bằng cấp” có tác dụng tích cực vì nó thúc đẩy nhu cầu học tập của xã hội. Nhưng ngược lại, ở một khía cạnh khác, nó cũng góp phần tác hại không nhỏ đến công việc lựa chon nhân tài thực sự. Thực tế chứng minh rằng, người có bằng cấp (kể cả bằng thật!), chưa hẳn đã là người thực tài. Ngược lại người thực tài nhiều khi lại không hề có bằng cấp. Những thí dụ về luận điểm này có ở khắp mọi thời đại. Nhắc lại điều đó, ai cũng nói “biết rồi”; nhưng nói mãi, nói đi nói lại, vẫn còn rất nhiều người “không chịu nghe”!

Hệ quả tai hại của “chủ nghĩa bằng cấp” tại các công sở là nạn “học giả bằng thật – học giả bằng giả”; không có bằng giả thì bầy trò khai man, có trường hợp chưa học hết cấp hai bổ túc vẫn làm tới chức “quan chánh phó sở đầu tỉnh”. Đã đến lúc, phải lên án mạnh mẽ “lối học khoa cử” – một lối học đã bị phê phán từ nhiều đời nay.

III. Kết bài: Ý chính….

Bài làm em có suy nghĩ gì về lối học thi cử của ngày xưa và ngày nay

Bài được sáng tác vào lúc Cao Bá Quát đi thi hương tại trường thi Nam định. Đường công danh trong bối cảnh đất nước tối hù khiến người nho sĩ lưỡng lự như lạc đường trên “bãi cát dài”, lẽ nào không lối thoát.

‘Bãi cát dài lại bãi cát dài

Một bước tới kéo lùi một bước

Trời tối đi chẳng nghỉ

Lữ khách rơi nước mắt.

Anh chẳng học phép ông tiên ngủ

Trèo non lội nước oán vô cùng!

Xưa nay kẻ vì danh lợi

Tất tả trên đường lộ

Trước quán rượu gió tạt hơi rượu ngon

Người tỉnh thường ít, kẻ say thì nhiều.

Bãi cát dài, bãi cát dài, tính sao đây?

Đường bằng thì mờ mịt, đường hiểm ác thì nhiều

Nghe ta hát một khúc ca đường cùng

Phương bắc, núi Bắc núi vạn trùng

Phương nam núi Nam sóng vạn đợt

Cớ sao anh vẫn còn đứng thẳng đây trên cát?’

‘Trường sa’, là “bãi cát dài”. Lời dạo trong bốn câu đầu thể hiện lòng quyết tâm của người lữ khách. Hành nhân với nỗi trong cô đơn tuyệt đối. “Vừa đi vừa ngủ” là một phép thuật của người tiên để họ đi xa mà không biết mệt. ‘Khúc cùng đồ’ (khúc ca ‘đường cùng’) là khúc hát của người đang ở bước đường cùng. Ai là người hát khúc cùng đồ?. Đó là người nho sĩ quyết một lòng ở ẩn không chịu ra làm quan, nếu bị ép thì họ “chuồn” vào núi. Phương Nam, phương Bắc núi non trùng trùng điệp điệp, người nho sĩ lo sợ gì không có chỗ dung thân. Hậu Hán thư có chép: Pháp Chân bảo viên Thái thú rằng: “nếu ông cứ bắt tôi ra làm quan thì ở phía bắc thì tôi vào núi Bắc, ở phía nam thì tôi vào núi Nam”. Việt Nam mình có câu “Đói thì về cạp đất mà ăn”. Tự tin! Bản lĩnh! Khí phách!.

Rất ít khi Cao Bá Quát chịu phung phí lời thơ trong việc tả cảnh, tác giả chịu “xuất chiêu”, núi non nhấp nhô như sóng biển Đông. Núi non vốn tỉnh, xưa nay như một ước lệ trong Đường thi, đó là nơi dành cho người ở ẩn, nay với Cao Bá Quát lại trở thành động, núi liền núi nhấp nhô như sóng vận hành trong yên lặng mà nghe chừng như có tiếng thét gào của gió phụ họa. Núi tiếp hơi người để nâng cao chí khí của người quân tử đang cố tìm phương hành động giúp đời . ..

Những câu thơ đầu của “Sa hành đoản ca” mở ra một hiện trạng, một cảnh ngộ và cũng là sự lên tiếng đầy bức xúc, bức bối của nhân vật trữ tình (Khách tử). Không gian và thời gian từ những câu thơ trên như đe doạ, như dồn lữ khách tới cái bi thương của hoàn cảnh: ngày sắp tàn (thời gian) mà không gian vẫn trải mở dằng dặc, mênh mang cát trắng (trường sa phục trường sa). Thực cảnh “bãi cát dài” ấy đem đến cảm giác thật rùng mình – “Đi một bước như lùi một bước”. Hình ảnh “bãi cát dài” vì thế có thể khơi gợi cảm hứng từ hiện thực khách quan, “được hình thành trong những lần Cao Bá Quát đi thi Hội, qua các tỉnh miền Trung đầy cát trắng. Nhưng, hình ảnh “Trường sa phục trường sa” trong thơ Cao Bá Quát, thực sự bức bách như nỗi ám ảnh tâm tưởng. Thế nên, sự lên tiếng của nhân vật trữ tình mới quá đỗi chân thực và xúc động: “Khách tử lệ giao lạc” (Lữ khách trên đường nước mắt rơi).

Từ hình ảnh về con người nhỏ bé, mong manh giữa biển cát – cuộc đời (tất nhiên hình ảnh “trường sa” vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa là một ẩn dụ – tượng trưng), bài thơ của Cao Bá Quát lại mở tiếp ra một cấp độ nữa của cảm xúc và suy tư.

Tứ thơ của “Sa hành đoản ca” – trong những câu thơ cuối đang thực sự vận động với nội lực đầy day dứt, trăn trở như sắp bùng phát cơn bão tố của lòng người:

‘Bãi cát dài, bãi cát dài biết tính sao đây?’

Một câu thơ, một câu hỏi – tự nó ngân vang lời bi thiết trước hiện trạng như bế tắc, bần cùng khi con người đi đường mà chưa tìm ra đường. Chỉ thấy trước mắt: đường thật nhiều ám ảnh, ghê sợ mà “bước đường bằng phẳng thì mờ mịt”!

“Sa hành đoản ca” của Cao Bá Quát, chợt cất lên tiếng thơ, tiếng hát khởi phát từ lòng người, thật lạ:

‘Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”

Cái hay và ấn tượng trong những con chữ của Cao Bá Quát là ở chỗ: tác giả dùng chữ “ca” (hát) chứ không dùng chữ “thuyết” (nói). Thế nên không thể: “Thính ngã nhất xướng cùng đồ thuyết” (hãy nghe ta nói lời đường cùng).

Nỗi bi phẫn, u uất trong lòng, làm sao chỉ giải toả bằng lời nói thường tình? Phải cuồng ca, sảng ca – những lời ca dậy lửa, dậy sóng từ con tim đang ngập tràn nỗi đau và niềm kiêu hãnh. Khúc ca bi tráng của Cao Bá Quát đã đến độ cao trào của cảm hứng. Trước cảnh tượng điệp trùng vây bủa của núi, của sóng, của cát… phải biết đi tìm sự giải thoát cho số phận.

Nhà thơ họ Cao chợt tìm đến mà hạ bút kết lại “Sa hành đoản ca” trong một câu thơ lạ. Và, cũng chính vì lạ mà chợt nâng cao và rộng mở, tầm cảm xúc và suy tư cho toàn bộ thi phẩm; tứ thơ cũng đột ngột dâng trào từ hình thức nghi vấn.

‘Anh còn đứng làm chi trên bãi cát’

Bài thơ khép lại bằng câu hỏi với bao nhiêu băn khoăn, u uất. Nhưng, cũng chính từ câu chữ ấy, lại đánh thức sự tung phá và giải thoát cho con người và cảnh ngộ. Với Cao Bá Quát, con đường giải thoát cho số phận mình là tìm đến và tham gia cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương (1854) chống lại triều Nguyễn. Từ buồn đau, bế tắc và cô đơn, trước bãi cát mịt mùng nghiệt ngã của cuộc đời – tiên sinh họ Cao tìm đến kiêu hãnh giữa thiên nhiên khoáng đạt vĩnh hằng.