Soạn văn Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người

Hướng dẫn

Trong bài học ngày hôm trước chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về những bài ca dao, dân ca nói về tình cảm gia đình. Bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu về Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người.

I. Tìm hiểu chung về Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người

Câu 1. Nhận xét về bài 1, em đồng ý với ý kiến nào dưới đây:

a) Bài ca là lời của một người và chỉ có một phần

b) Bài ca có hai phần: phần đầu là câu hỏi của chàng trai, phần sau là lời đáp của cô gái

c) Hình thức đối-đáp này có rất nhiều trong ca dao, dân ca

d) Hình thức đối- đáp này không phổ biến trong ca dao, dân ca.

Trả lời

Bài một có 2 phần đối đáp, trong đó có lời chàng trai và lời cô gái. Chọn b và c

Câu 2.Trong bài 1, vì sao chàng trai, cô gái lại dùng những địa danh với những đặc điểm ( của từng địa danh) như vậy để hỏi – đáp?

Trả lời

Trong đối đáp giao duyên, các chàng trai, cô gái có thể lấy những địa danh với những đặc điểm nổi bật để thử tài hiểu biết. Ở đây, là những kiến thức về lịch sử, địa lí. Cháng trai hỏi về các địa danh ở những thời kì của vùng Bắc Bộ.

Cách hỏi đáp như trong bài này vừa để chia sẻ sự hiểu biết vừa thể hiện niềm tự hào và tình yêu đối với quê hương đất nước.

Câu 3.Phân tích cụm từ “ Rủ nhau” và nêu nhận xét của em về cách tả cảnh của bài 2. Địa danh và cảnh trí trong bài gợi lên điều gì? Suy ngẫm của em về câu hỏi cuối bài ca: “ Hỏi ai gây dựng nên non nước này?”

Trả lời

Cụm từ “ rủ nhau” sử dụng khi người rủ và người được rủ có quan hệ gần gũi, thân thiết hoặc họ có chung mối quan hệ quan tâm và cùng muốn làm việc gì đó.

Trong bài 2 có cảnh “ Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ” là một thắng cảnh thiên nhiên vừa là di tích lịch sử văn hóa của dân tộc ta. Câu “ Rủ nhau….” Là một câu dẫn, hướng người đọc, người nghe đến thăm Hồ Gươm.
Thủ pháp ở đây là gợi chứ không tả. Thủ pháp liệt kê đã gợi lên một cảnh trí thiên nhiên tuyệt đẹp ngay giữa thủ đô Hà Nội.
Câu cuối bài 2 “ Hỏi ai gây dựng nên non nước này” là một câu hỏi tu từ, có ý nghĩa khẳng định, nhắc nhở về công lao xây dựng non nước của ông cha ta. Hồ gươm không chỉ là một cảnh đẹp của thủ đô, nó đã trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp, cho truyền thống văn hóa lịch sử của đất nước. Đó cũng là lời nhắc nhở các thế hệ mai sau phải biết trân trọng, giữ gìn, xây dựng tiếp nối truyền thống đó.

Câu 4:Nhận xét của em về cảnh trí xứ Huế và cách tả cảnh trong bài 3. Em hãy phân tích đại từ “ Ai” và chỉ ra những tình cảm ẩn chứa trong lời mời, lời nhắn gửi: “ Ai vô xứ Huế thì vô”

Trả lời

Cảnh trí xứ Huế vô cùng đẹp và thơ mộng. Non xanh nước biếc gợi lên vẻ tươi tắn, sống động, cách ví von “ như tranh họa đồ” càng làm cho cảnh vật thêm thơ mộng. Không gian thoáng đạt, trong trẻo, biếc xanh. Đó là cảnh trí thiên nhiên mà cũng là cảnh đẹp con người tạo ra

Hình tượng “ Ai” trong câu ca dao như một lời chào, gọi đáp. Để cùng mời mọi người đến với xứ Huế đẹp và thơ mộng này. Thể hiện giọng điệu ngọt ngào của người dân xứ Huế

Tình cảm qua câu “ Ai vô xứ Huế thì vô” đó là lời mời, lời nhắn gửi,đồng thời thể hiện tình yêu, lòng tự hào đối với cảnh đẹp xứ Huế.

Câu 5: Hai dòng thơ đầu bài 4 có những gì đặc biệt về từ ngữ? Những nét đặc biệt ấy có tác dụng ý nghĩa gì?

Trả lời

Hai dòng thơ đầu bài 4 có hình thức khác thường. Mỗi câu được kéo dài ra thành 12 tiếng để gợi sự to lớn, rộng rãi của cánh đồng. Biện pháp đảo ngữ, điệp ngữ, đối xứng giữa câu 1 và 2 càng tô đậm về một không gian rộng rãi, tràn đầy sức sống. Các điệp ngữ, đảo ngữ, phép đối xứng: để cho thấy sự mênh mông rộng lớn của cánh đồng. Cánh đồng ấy rất đẹp, trù phú, đầy sức sống

Câu 6: Phân tích hình ảnh cô gái trong hai dòng thơ cuối bài 4

Trả lời

Cô gái được so sánh “như trẽn lúa đòng đòng, phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai” có sự tương đồng ở nét trẻ trung, phơi phới, tràn đầy sức sống.

Đồng thời cho thấy cô gái thật nhỏ bé, mảnh mai trước không gian trọng lớn như đây.

Câu 7: Bài 4 là lời của ai? Người ấy muốn biểu hiện tình cảm gì? Em có biết cách hiểu nào khác về bài ca này và có đồng ý với cách ấy không? Vì sao?

Trả lời

Bài 4 là lời của chàng trai đang ngắm nhìn cô gái đứng trên cánh đồng. Ngoài ra còn có cách hiểu khác cho rằng đây là lời cô gái đứng trước cánh đồng bát ngát mê
nh mông nhìn đâu cũng không thấy bờ. Cô gái cất tiếng than về thân phận nhỏ bé, vô định.