Phân tích bài thơ Sóng của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh
Đề bài: Anh/chị hãy phân tích bài thơ Sóng của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh
Bài làm
Xuân Quỳnh là một trong những nữ thi sĩ được nhiều người mến mộ. Thơ của bàn viết nhiều về tình yêu, về khát vọng được yêu của người phụ nữ. Đó là tình yêu giản dị nhưng đầy tha thiết và chân thành. Bài thơ nào của bà cũng chan chứa tình. Tiêu biểu là bài thơ Sóng. Bài thơ là nỗi lòng của người con gái trong tình yêu. Bất cứ cô gái nào đang yêu và đã yêu đều bắt gặp hình ảnh của mình ở trong đó.
Ngoài Xuân Quỳnh, có rất nhiều nhà thơ cũng viết về tình yêu. Có thể nói, dù ở thời đại nào đi chăng nữa thì đề tài tình yêu cũng không bao giờ là cũ. Mỗi nhà thơ lại có cách viết về đề tài tình yêu khác nhau. Nếu như Xuân Diệu khát khao dâng hiến cho tình yêu thì Hàn Mạc Tử lại miêu tả nỗi buồn của một tình yêu không trọn vẹn. Nhà thơ Nguyễn Bính thì đắm say với mối tình đồng nội. Còn với Xuân Quỳnh thì đó là một trái tim khao khát yêu thương. Tình yêu chảy trong máu thịt của người phụ nữ. Đó là thứ tình cảm vừa đơn giản, vừa phức tạp. Đó là lời bộc bạch của chính tác giả về những cảm xúc trong lòng mình.
Cảm xúc ấy từa tựa như sóng vỗ ngoài biển khơi. Hình ảnh ngọn sóng đã trở thành hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho con sóng trong lòng tác giả. Thứ cảm xúc ấy lúc thì dữ dội, lúc lại dịu êm. Cũng giống như sóng, lúc ào ạt xô bờ, lúc lại nhẹ nhàng mơn man:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ngay từ những câu mở đầu, nhà thơ Xuân Quỳnh đã đề cập đến nhưng nét đặc trưng của sóng. Nhưng đó cũng là nét tính cách của người con gái trong tình yêu. Con sóng khao khát tìm về với bể, còn người con gái thì khao khát hướng đến một tình yêu rộng lớn. Trong cùng một câu thơ nhưng nhà thơ lại diễn tả hai sắc thái hoàn toàn đối lập nhau. Dữ dội đối lập với dịu êm, ồn ào đối lập với lặng lẽ. Tuy diễn tả sự đối lập ở trong cùng một thực thể nhưng chúng lại có sự thống nhất. Nếu ai đã từng yêu, chắc chắn sẽ hiểu được những nét tính cách này. Cũng trong khổ thơ đầu tiên, Xuân Quỳnh đã thể hiện một quan niệm yêu thương vô cùng mới mẻ. Nếu như người phụ nữ trước đây phải cam chịu và không dám thể hiện tình yêu của mình thì đến thời của Xuân Quỳnh, người phụ nữ dám đứng lên đi tìm tình yêu cho riêng mình. Giống như sóng vượt ra ngoài bể lớn để tìm người hiểu mình.
Thật ra, khao khát được yêu, được tìm đến tình yêu đích thực ở thời nào cũng có, cái khác là phụ nữ thời xưa không dám thể hiện ra mà thôi. Trong lòng những người trẻ tuổi, tình yêu luôn luôn hiện hữu:
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Tình yêu là điều gì đó rất tự nhiên. Nó là thứ cảm xúc mà con người luôn muốn khám phá, luôn muốn tìm hiểu. Vì sao chúng ta lại yêu người này mà không phải là người kia? Tình yêu đến từ đâu và khi nào thì nó sẽ kết thúc? Nhà thơ Xuân Diệu cũng đã từng đặt ra một câu hỏi “Làm sao định nghĩa được tình yêu?”. Đến Xuân Quỳnh, bà cũng đặt ra những câu hỏi về khởi thuỷ của tình yêu:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Chúng ta đều biết rằng sóng đến từ gió nhưng gió từ đâu đến thì không ai giải thích được. Cũng giống như tình yêu giữa người với người, thật khó để chỉ ra thời điểm mà họ yêu nhau. Chỉ biết rằng khi yêu, người ta nhớ nhau, mong được ở bên nhau từng ngày, từng giờ:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Những con sóng ngoài kia, chúng vỗ bờ không kể ngày hay đêm. Bởi nếu dừng xô bờ, có lẽ sóng sẽ rất nhớ. Cũng giống như người con gái, nỗi nhớ dành cho người mình yêu khiến “Lòng em nhớ đến anh, Cả trong mơ còn thức”. Tình yêu trong lòng người con gái trào dâng như sóng biển, nó dữ dội, nó ào ạt xô bờ. Dường như tình yêu đến, họ không thể dấu được cảm xúc của mình. Nó phải được bung ra để cho tất cả mọi người được biết.
Là một người từng trải, Xuân Quỳnh cũng đã trải qua những đổ vỡ trong tình yêu. Thế nhưng sâu thẳm trong con người ấy vẫn là một niềm tin mãnh liệt rằng tình yêu đích thực sẽ đi tới bến bờ của hạnh phúc. Nhắc đến sự chảy trôi của thời gian, Xuân Quỳnh có một niềm tin tưởng mãnh liệt:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Đến khổ thơ cuối cùng, Xuân Quỳnh tiếp tục thể hiện khát vọng trong tình yêu của mình. Đó là cái mong ước về một tình yêu trọn vẹn như con sóng ngàn năm vẫn vỗ bờ:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Xuân Quỳnh đã mong ước về một tình yêu bất tử. Đó không phải là mong ước của riêng bà mà là mong ước chung của nhiều người. Những cái na ná như tình yêu có lẽ rất nhiều nhưng tình yêu đích thực thì chỉ có một. Qua bài thơ Sóng, người đọc như được thức tỉnh. Hãy cháy với tình yêu của mình, hãy say đắm với tình yêu của mình bởi chỉ có hết mình thì chúng ta mới có được một tình yêu trọn vẹn.
Thu Thuỷ
